اصول اساسی رفتار درمانی DBT شامل دیالکتیک، زندگی در لحظه، تحمل تبعیض عاطفی و مهارت‌های بینشی معاشرتی می‌شود. این رویکرد درمانی به کمک 6 اصل اساسی، افراد را در جهت بهبود توانایی‌های تنظیم عاطفی، مدیریت تبعیض عاطفی، تسلط بر مهارت‌های بینشی معاشرتی، تحمل تناقضات روزمره و درمان برخی اختلالات روانی کمک می‌کند.
رویکرد درمانی DBT چیست؟
رویکرد رفتار درمانی DBT یا دیالکتیکی الهام گرفته از اصول مختلف روانشناسی و روان‌درمانی است. این رویکرد درمانی توسط دکتر مارشا لاینهان برای مدیریت مشکلات عاطفی و رفتاری پیچیده، به ویژه در افرادی که با اختلال شخصیت مرزی (بوردرلاین) مواجه هستند، طراحی شده است.
رویکرد رفتار درمانی DBT بر اهمیت توازن بین مفاهیم متناقض، تمرکز بر زندگی در لحظه و توسعه مهارت‌های تنظیم عاطفی و اجتماعی تاکید دارد.
DBT به دلیل ترکیب و تعدیل اصول روان‌درمانی متنوع، به افراد اجازه می‌دهد تا مهارت‌های مورد نیاز خود را در مواجهه با چالش‌های زندگی تقویت کنند.
6 رویکرد اساسی رفتار درمانی DBT
دیالکتیک (Dialectics):
یکی از اصلی ترین رویکرهای رفتار درمانی DBT، دیالکتیک نام دارد که به معنای توازن و تفاوت‌های موجود در دیدگاه‌ها و تجربیات است.
در این رویکرد درمانی اعتقاد بر آن است که جهان پر از تناقضات است و افراد نیاز دارند تا این تضادات را تحمل کنند. این ویژگی به افراد کمک می‌کند تا از دیدگاه‌های مطلق خود دست بردارند و به جستجوی تفاهم و تعادل در میان مخالفت‌ها بپردازند.
مفهوم دیالکتیک در DBT از فلسفه‌های مختلف الهام گرفته شده است. در واقع، در دیالکتیک، تضادات و تعارض‌ها به عنوان یک بخش طبیعی از واقعیت مورد قبول هستند و افراد تشویق می‌شوند تا این تضادات را به عنوان یک فرصت برای یادگیری و رشد مشاهده کنند. این اصل به افراد کمک می‌کند که از دیدگاه‌های سیاه و سفید و تفکرهای سطحی خارج شوند و به جستجوی تعادل و تفاهم در میان این تضادها بپردازند.
بنابراین، دیالکتیک به افراد کمک می‌کند تا از دیدگاه‌های مطلق خود دست بردارند و به جستجوی تعادل، تفاهم، و رشد در میان تضادهای زندگی بپردازند. این توانایی به آنها کمک می‌کند تا در مواجهه با مشکلات عاطفی، رفتاری و ارتباطی، راه‌حل‌های بهتر و سازنده‌تری را انتخاب کنند.
زندگی در لحظه (Mindfulness)
زندگی در لحظه یکی از اصول اساسی و مهم در رویکرد درمانی DBT به شمار می‌رود. زندگی در لحظه به معنای تمرکز آگاهانه و کامل بر لحظه‌ی حال و تجربه‌های فعلی بدون تمرکز بر گذشته یا آینده و بدون قضاوت یا اندازه‌گیری است. این مفهوم به عنوان یک جنبه مهم از رویکرد درمانی دیالکتیکی (DBT) و سایر روش‌های معنویت و روان‌شناختی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زندگی در لحظه بیشتر از یک مفهوم فلسفی است و در زندگی روزمره به عنوان یکی از مهارت های زندگی کلیدی به کار می‌رود. این مفهوم به افراد کمک می‌کند تا از توجه آگاهانه به تجربیات حال خود برخوردار شوند، به جای اینکه در دستگیره‌های نگرانی‌های گذشته یا ترس‌های آینده گیر کنند.
تمرکز بر حالت حاضر
این اصل در رفتار درمانی DBT به اهمیت تمرکز بر لحظه‌ی فعلی و تجربه‌های حالت حاضر اشاره دارد.
افراد ممکن است درگیر گذشته یا نگران آینده شوند که می‌تواند سبب افزایش استرس و نگرانی گردد. زندگی در لحظه تمرین‌ها و تکنیک‌هایی را ارائه می‌دهد که افراد را برای تجربه بهتر توانایی‌ها و مشکلات حالت حاضر خود آماده می‌سازد.
آگاهی و بدون اندازه‌گیری
در زندگی در لحظه، افراد به تجربه‌های خود با آگاهی کامل می‌پردازند و بدون اندازه‌گیری یا قضاوت در مورد آنها، مسائل را قبول می‌کنند. این تجربه‌ها ممکن است شامل احساسات، افکار، حس‌ها، و وضعیتهای جسمی شوند.
بیشتر بخوانید:
کاهش تحکم ذهن
زندگی در لحظه به افراد کمک می‌کند که از تحکم ذهن و تصمیم‌گیری‌های ذهنی خود دست بردارند. ذهن ممکن است به تمامی جاهایی که زیسته‌اید سفر کند، اما زندگی در لحظه باعث می‌شود به تجربه‌های دقیق حالت حاضر بپردازید.
کاهش واکنش‌های ناپسند
از طریق تمرین‌های زندگی در لحظه رفتار درمانی DBT، افراد یاد می‌گیرند تا به جای واکنش‌های ناپسند و خودکشی، با آگاهی به تجربه‌های حالت حاضر و مهارت‌های تنظیم عاطفی، واکنش‌های موثرتری را انتخاب کنند.
ثبت نام:
تحمل تبعیض عاطفی؛ یک اصل اساسی در رفتار درمانی DBT
تحمل تبعیض عاطفی (Emotion Regulation) یکی از اصول اساسی در رویکرد درمانی DBT به شمار می‌رود. این اصل به توانایی تحمل و مدیریت احساسات متناقض و گاهی ناپسند اشاره دارد که افراد ممکن است در مواجهه با موقعیت‌های مختلف زندگی تجربه کنند.
مهارت تحمل تبعیض عاطفی به افراد کمک می‌کند تا به جای واکنش‌های نامناسب و افزایشی به احساسات، مهارت‌های بهتری را برای مدیریت و کنترل آنها توسعه دهند.
در اصل تحمل تبعیض عاطفی، تشخیص احساسات شکل می‌گیرد. در واقع افراد یاد می‌گیرند تا احساسات خود را تشخیص دهند و آنها را از یکدیگر تفکیک کنند. این تشخیص کمک می‌کند تا افراد بهتر درک کنند که چه نوع احساساتی در حال تجربه کردن هستند و چگونه با آنها برخورد نمایند.
رفتار درمانی DBT به افراد مهارت‌های مختلف تنظیم عاطفی ارائه می‌دهد تا به طور موثری با احساسات خود کنار بیایند. این مهارت‌ها شامل تمرین‌های تنفس عمیق، توجه آگاهانه به احساسات، تجربه مثبت، تفکر مثبت و سایر تکنیک‌های تنظیم عاطفی می‌شود.
افراد در رفتار درمانی DBT و با کمک تحمل تبعیض عاطفی قادر می‌شوند بهترین راه‌حل‌ها را برای مدیریت و تنظیم احساسات خود پیدا کنند و از راه‌های مناسب‌تری برای مواجهه با چالش‌های زندگی استفاده کنند. این مهارت به آنها کمک می‌کند تا کیفیت زندگی بهتری داشته باشند و با تغییرات و تناقضات طبیعی در عواطف و وضعیتهای خود بهتر سازگار شوند.
مهارت‌های بینشی معاشرتی
مهارت‌های بینشی معاشرتی (Interpersonal Effectiveness Skills) یک اصل اساسی در رفتار درمانی DBT به شمار می‌رود.
این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کنند تا توانایی‌های ارتباطی و اجتماعی‌شان را بهبود دهند و در مواجهه با وضعیتهای بین‌فردی مختلف بهترین راه‌حل‌ها را انتخاب کنند.
اصل مهارت‌های بینشی معاشرتی در رفتار درمانی DBTبه اهمیت تقویت مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله در ارتباط با دیگران تأکید دارد.
مهارت‌های بینشی معاشرتی در DBT شامل مهارت‌های ارتباطی مؤثر می‌شوند. این مهارت‌ها شامل توانایی‌های ارتباطی مانند گوش دادن فعال، بیان خواسته‌ها و نیازها به طور موثر، و انتقال احساسات به دیگران هستند.
افراد در رفتار درمانی DBT یاد می‌گیرند چگونه به شکل مؤثری با چالش‌ها و مشکلات در روابطشان مواجه شوند و آنها را حل کنند. این مهارت‌ها شامل تحلیل وضعیت، تعیین اهداف، تولید راه‌حل‌های مختلف و انتخاب بهترین راه‌حل است.
علاوه بر این، تفکر انعطاف‌پذیر به معنای توانایی پذیرش نقدها و نظرات دیگران، تغییر نقطه نظر خود به مبنای اطلاعات جدید و توانایی تطابق با موقعیت‌های مختلف است. این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کنند تا بهترین راه‌حل‌ها را برای وضعیتهای مختلف انتخاب کنند.
بیشتر بخوانید: مهارت حل مسئله
