هوش هیجانی یک مفهوم مهم در روانشناسی و مدیریت اجتماعی است که به درک، مدیریت و استفاده از احساسات خود و دیگران اشاره دارد. این مهارت‌ها در موفقیت فردی و ارتباطات تاثیر گذار هستند. در این مقاله به تعریف هوش هیجانی و راه‌های تقویت آن می‌پردازیم.
تعریف هوش هیجانی:
هوش هیجانی به عنوان فهم و استفاده از احساسات به منظور مدیریت شخصی برای بهبود ارتباطات انسانی و کیفیت زندگی و حرفه‌ای تعریف می‌شود. این مفهوم توسط دنیل گلمن (Daniel Goleman) معرفی شده و تاکید بر توانایی هیجانی بر موفقیت افراد در زندگی کرده است.
مهارت های هوش هیجانی
هوش هیجانی شامل چهار مهارت اصلی است:
- فهم هیجانی (Emotional Awareness): شناسایی و تفسیر احساسات خود و دیگران. این قسمت شامل قدرت تشخیص احساسات افراد است، حتی اگر آنها را بیان نکنند،.قابل تشخیص است.
- مدیریت هیجانی (Emotional Regulation): کنترل و مدیریت احساسات خود. این مهارت‌ها مثل کنترل خشم، مدیریت استرس، و تنظیم احساسات مثبت و منفی است.
- آگاهی از احساسات دیگران (Empathy): درک و همدردی با احساسات دیگران. این مهارت شامل قرار گرفتن در موقعیت دیگران و نیازها و احساسات آنهاست.
- مهارت‌های اجتماعی (Social Skills): برقراری روابط اجتماعی مثبت و علمی. این شامل مهارت‌هایی مانند حل، همکاری، و تاثیرگذاری در ارتباطات گروهی است.
بیشتر بخوانید: لیست انواع مهارت های زندگی
راه‌های تقویت هوشی (EI):
- آگاهی از خود و خودآگاهی: ابتدا باید به شناخت خود و واکنش های خود بپردازید. برای این منظور، می‌توانید روزنامه‌نویسی هیجانی انجام دهید و احساسات خود را ثبت کنید.
- تمرینات مدیریت هیجانی: مهارت‌های مدیریت هیجانی را تقویت کنید. مثلاً، تنظيم و تمرينات آرام‌سازي، و توجه به طبيعت و احساس خود مي‌تواند كمك كننده باشد.
- توسعه مهارت‌های اجتماعی: برای بهبود مهارت‌های اجتماعی خود، می‌توانید در موارد مختلف با دیگران ارتباط داشته باشید و از فرصت‌های بهره‌برداری اجتماعی استفاده کنید.
- آموزش همدردی و احساسات دیگران: تمرین درک و همدردی با دیگران را در زندگی روزمره تمرین کنید. به دقت به نیازها و احساسات دیگران گوش می دهید.
- تقویت مهارت‌های ارتباطی: به مطالعه و آموزش مهارت‌های ارتباطی مثل تشخیص، شناخت ارتباطات غیرکلامی، و گوش دادن فعال اختصاص دادن.
- توسعه هوش هیجانی در محیط کار: شرکت در دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی مدیریت هیجانی در محیط کار می‌تواند به تقویت هوش هیجانی در محیط حرفه‌ای کمک کند.
خلاصه
احساسات انسان ها بسیار پیچیده هستند. به همین خاطر است که توسعه هوش هیجانی انسان بسیار مهم است؛ کاری که لازم است هر انسانی انجام دهد شناخت دقیق خود و محیط پیرامون اوست. احساسات همیشه جنبه های مختلف زندگی انسان را تحت تاثیر قرار می دهند اگر ندانیم که چگونه این احساسات را درک و مدیریت کنیم، می‌تواند ما را از بهترین عملکردمان در کار و زندگی باز دارد. اگر می‌خواهید حس بهتری نسبت به احساسات خود داشته باشید، آموزش هوش هیجانی یکی از مهم ترین مهارت‌هایی است که باید فرا بگیرید.
برخی از کارشناسان این حوزه معتقدند که هوش هیجانی برای موفقیت در زندگی مهم‌تر از IQ است؛ لازم است بدانید که مهارت هوش هیجانی (EI) توانایی و مهارت ادراک، تفسیر، نشان دادن، کنترل و استفاده از احساسات برای برقراری ارتباط با دیگران و ارتباط موثر با آنهاست. توسعه هوش هیجانی برای بیان و مدیریت احساسات لازم است، اما توانایی تفسیر، پاسخ و درک احساسات دیگران نیز لازم تر از آن و به هوش هیجانی وابسته است.
هوش هیجانی مهارتی قابل توسعه است و تاثیر مثبتی در زندگی فردی و اجتماعی افراد دارد.
