چه رفتاری و با چه شدتی را می‌توان به‌عنوان خشونت تلقی کرد؟ چه زمان می‌توان گفت که فرد نشانه‌هایی از خشونت را در خود بروز می‌دهد؟ انواع خشونت در جوامع امروزی کدام است؟ به‌طور کلی می‌توان گفت که خشونت پدیده‌ای است که در تمامی جوامع و فرهنگ‌ها وجود دارد. پدیده‌ای که با گسترش جوامع به یکی از چالش‌های اصلی در جوامع تبدیل شده است.
مطالعات زیادی توسط متخصصین در این حوزه توسط روانشناسان صورت گرفته است. آن‌ها تعاریفی را برای شناخت بهتر و کامل‌تر این حالت ارائه کرده‌اند که در ادامه به‌آن‌ها خواهیم پرداخت. اما پیش از آن سوالی دیگر نیز مطرح می‌شود که آیا خشونت با خشم متفاوت است؟ چگونه می‌توان این دو را از یکدیگر تمییز داد؟
خشونت در معنای کلی چگونه توصیف می‌شود؟
زمانی‌که صحبت از خشونت به‌میان می‌ایدف افراد تنها به ضرب‌وشتم و فریاد‌هایی که با توهین همراه باشد، فکر می‌کنند. اما این تنها جلوه خشونت نیست و جلوه‌های دیگری نیز دارد. علم روانشناسی خشونت را هرگونه رفتاری می‌دانند که آسیب جسمی، عاطفی یا اختلالات روانی را در فردی سبب می‌شود.
- آسیب‌های فیزیکی
- اظهارات تهدیدآمیز
- سوء استفاده از قدرت
- تحقیر افراد
- تمرد نسبت به دیگران
ازاین‌رو، چنین اعمالی و به‌طورکلی اعمالی که نارضایتی طرف مقابل را در پی داشته باشد را می‌توان خشونت نام نهاد.
خشونت را با خشم اشتباه نگیرید!
احساس خشم نیز مانند دیگر احساسات آدمی است، تنها تفاوتی که دارد شدت زیاد آن و انرژی منفی دخیل در آن است. روانشناسان خشم را یکی از احساسات ابتدایی و طبیعی انسان می‌دانند. احساسی که در پاسخ به موقعیت، حادثه یا رفتاری ناخوشایند از فرد رخ می‌دهد. آن‌ها براین باورند که خشم می‌تواند در احساسات، افکار یا حتی رفتار فرد خود را نمایان سازد.
گرچه خشونت از خشم منشا می‌گیرد، اما با آن تفاوت دارد. درواقع می‌توان گفت که خشونت آثاری در دیگران دارد که ناخوشایند بوده که با نارضایتی فرد مقابل همراه است. خشونت عمل یا رفتاری را شامل می‌شود که آسیب جسمی، روانی و عاطفی را در فرد مقابل به بار می‌آورد.
بیشتر بخوانید:
3 راه برای حفظ آرامش با طرحواره درمانی
مداخله درمانی چیست و چه انواعی دارد؟
تعریف خشم را از دیدگاه روانشناسان بخوانید!
خشم می‌تواند از طریق احساسات، افکار و رفتار یا اجتماعی از این سه در فرد ظاهر شود. خشم بسته به شیوه برخورد فرد با آن، چگونگی انتقال و چگونگی مدیریت می‌تواند سازنده یا مخرب باشد. روانشناسان عناصری را در برای تعریف خشم و خشونت درنظر می‌گیرند.
- انفعالی بودن؛ این‌که خشم به‌صورت واکنشی انفعالی و ناخودآگاه در واکنش به موقعیت‌هایی در فرد ظاهر می‌شود که او را ناراحت می‌کند.
- انرژی فیزیکی و عاطفی؛ خشم در افراد با افزایش سطح انرژی فیزیکی و عاطفی همراه است. این افزایش انرژی می تواند به آشفتگی روحی، تنش عضلانی یا تندی صدا در فرد منجر شود.
- تغییر در توجه و تمرکز؛ خشم می‌تواند میزان توجه و تمرکز را در فرد تحت الشعاع قرار دهد. درنتیجه فرد توانایی رسیدگی به امری را در آن لحظه نخواهد داشت.
- تاثیر بر رفتار؛ خشم مستقیما یا باواسطه بر رفتار فرد درگیر تاثیر دارد. تاثیری که به انتقال این حس به دیگران می‌شود و در او شاهد رفتارهای خشن و اجتنابی خواهید بود.
خشمی که از احساسات آدمی به‌شمار می‌رود، پیامی را منتقل می‌کند. پیامی که از وجود مسائلی در زندگی و روابط شخصی یا کاری فرد حکایت دارد.
فروید درباره خشم چه می گوید؟
سیگموند فروید، فردی که بنیان‌گذار روان‌کاوی شناخته شده، چنین بیان می‌کند که خشم و خشونت احساساتی غیرمنطقی نیستند. او می‌گوید، خشم و خشونت از تضادهای ناخودآگاه درونی نشات می‌گیرند. فروید باور داشت که احساساتی چون خشم، از نیازهای ابتدایی و ناخودآگاه آدمی و درنتیجه موانع بروز پیدا می‌کند. ازاین‌رو، وی باور داشت که ازطریق درک ناخودآگاه این احساسات و رفتارها درک بهتر آن‌ها ممکن است. همچنین با درک بهتر آن می‌توان به روش‌هایی برای کنترل خشم و خشونت دست یافت.
خشونت ازنظر روانشناسان معروف چگونه تعریف شده است؟
روانشناسان درباره پدیده خشونت نظریه‌های متفاوتی را ارائه کرده‌اند که تاثیر زیادی را در دنیای روانشناسان و روش‌های درمانی داشته است. کارل گوستاو یونگ می‌گوید که خشونت در هر انسان، مخرب‌ترین ویژگی‌های‌اش را زیر پوست انسانی پنهان کرده است. آلبرت بندورا چنین می‌گوید که خشونت نتیجه عدم توانایی ما در حل و فصل تنش‌های اجتماعی است.
استنلی میلگرام، خشونت یک الگوی اجتماعی است که به‌ویژه در جوامعی که مسئولیت‌پذیری کم‌تری ذارند، غالب است. آلبرت ایلیس بیان می‌کند، خشونت یک مسئله اجتماعی است که از مسائل بنیادین و مهم در جوامع ما است. فروید براین باور است که خشونت درونی ما ازطریق انتقال عدم رضایت و تنش‌های درونی به فردی دیگر بروز می‌کند. درنظر مارتین لوتر کینگ جونیور، خشونت هیچ مسئله اجتماعی را حل نمی‌کند، بلکه آن را بدتر می‌کند.
خشونت؛ حوزه‌ای مهم مطالعاتی در علم روانشناسی
در علم روانشناسی مطالعه بر خشونت از حوزه‌های بسیار مهم تلقی می‌شود. روانشناسان در آن به بررسی عوامل موثر بر ظهور، توسعه و همچنین پیشگیری خشونت می‌پردازند.
- برخوردهای روان شناختی و اجتماعی به خشونت
- روابط بین فردی
- عوامل فردی و فرهنگی
- عوامل محیطی
مواردی از این قبیل همان مسائلی است که روانشناسان در مطالعه خشونت از دیدگاه علم روانشناسی به آن می‌پردازند.
آنچه روانشناسان به‌هنگام مطالعه خشونت درنظر دارند!
با درنظر گرفتن پیچیدگی و گستردگی خشونت می‌توان به اهمیت بالایی که مطالعه این حوزه برای روانشناسان دارد، پی‌برد. مطالعاتی که در جهت‌های متفاوتی صورت می‌گیرد و در این‌جا تنها به تعدادی از کلیدی‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
- مطالعه علل و عوامل خشونت؛ بررسی عوامل فردی، اجتماعی و محیطی موثر در بروز خشونت فرد
- مطالعه تاثیرات خشونت؛ بررسی تاثیر خشونت بر خانواده‌ها، روابط بین فردی و به طور‌کلی سلامت روانی و جسمی فرد و جامعه
- پیشگیری و مداخله؛ ارائه راهکارهایی جهت پیشگیری از بروز خشونت و مداخله در مواردی که مشکوک به خشونت هستند.
- نظریه‌ها و مدل‌ها؛ توسعه نظریه‌ها و مدل‌های مرتبط با فهم بهتر رفتارهای خشونت آمیز و روابط بین عوامل مرتبط با خشونت
- رویکرد‌های درمانی؛ ارائه روش‌هایی درمانی برای کمک به افراد و جوامعی که با خشونت درگیر هستند
می‌توان دریافت که غایت نهایی چنین مطالعاتی بهبود شرایط اجتماعی و روانی افراد و همچنین جوامع بشری است.
علم روانشناسی در شناخت بهتر انواع خشونت به کمک شما آمده است!
روانشناسان بر مطالعه و درک هرچه کامل‌تر خشونت در علم روانشناسی بسیار تاکید داشتند. چراکه تنها باشناخت کامل است که می‌توان به درمان دست یافت. براساس مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته است، خشونت بر 5 طیف دلالت دارد.
1. خشونت فیزیکی
اعمالی که بر جسم فرد صدمه وارد می‌کند. ضرب و جرح، زورگیری، حمله به افراد
2. خشونت احساسی یا روانی
صدمه بدون تماس مستقیم بر فردی، ازطریق توهین، تهدید، تحقیر
3. خشونت جنسی
سوءاستفاده از قدرت یا سمت برای تحمیل روابط جنسی بر فردی. تجاوز، آزار جنسی تبلیغات جنسی ناخواسته
4. خشونت سیستمیک یا ساختاری
خشونتی مرتبط با ساختارها و نهادهای اجتماعی. ترویج نابرابری، تبعیض و ظلم بر گروه خاصی از افراد،
5. خشونت اقتصادی
استفاده از قدرت مالی جهت کنترل، ستم یا آسیب بر دیگران
خشونت از هر نوع و درجه‌ای که باشد، آسیبی را برای افراد به دنبال دارد که گاها جبران ناپذیر خواهند بود. ازاین‌رو، هرگونه خشونتی نیازمند پیشگیری و مدیریت است تا از خسارت‌های جبران ناپذیر بعدی جلوگیری به‌عمل آید.
بیشتر بخوانید: انواع خشونت همسران علیه زنان
کلام آخر
خشونت پدیده‌ای است که زمانی در فرد به عرصه ظهور می‌رسد که خشم او در بالاترین سطح ممکن خود رسیده باشد. بنابراین، خشونت با خشم تفاوت دارد و نباید این دو را یکی به حساب آورد.پدیده‌ای که برخلاف خشم همواره با آسیب جسمی طرف مقابل همراه است و گاها اثر آن جبران ناپذیر است. این پدیده تاثیری بسیار ناخوشایند بر جوامع، افراد و روابط فردی آن‌ها می‌گذارد. خشونت انواعی را در برمی‌گیرد که شامل خشونت فیزیکی، روانی، اجتماعی، ساختاری، جنسی و اقتصادی است.
برای همین چند بعدی بودن و گستردگی که خشونت دارد، روانشناسان مطالعه در این حوزه را بسیار پراهمیت می‌دانند. چراکه آن‌ها براین باورند که باشناخت کامل خشونت و انواع خشونت است که می‌توان از آن پیشگیری و به درمان آن پرداخت.
بیشتر بخوانید:
